Bu hastalığı anlamanın ve korunmanın çeşitli çözüm yolları bulunuyor. Central Hospital’dan Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Öznur Yılmaz, bebeklerde pamukçuk oluşumuyla ilgili merak edilenleri yanıtladı. Uzman Dr. Yılmaz, yanak içinde, dil ve damakta süt parçalarını andıran beyaz lezyonlar şeklinde kendini gösteren pamukçuk hastalığının bir cins mantar olan candida enfeksiyonu nedeniyle oluştuğunu belirtiyor ve ekliyor: “Genelde yeni doğan bebeklerde görünen bu hastalık, bir yaşına kadar olan çocuklarda da sık karşılaşılan bir enfeksiyon. Antibiyotik kullanımı ve hormonal değişiklikler (hamilelik gibi) mantar üremesi için uygun koşulları oluşturur. Normal doğum sonrası candida mantarı, bebeğin solunum yollarına ve sindirim sistemine geçer. En erken 4. günde, genellikle 1. haftada ortaya çıkar.”

Özellikle dezenfekte edilmeyen biberon veya emzikler de ağız içi mikrobik enfeksiyonlara ve pamukçuğa neden olabiliyor. Öznur Yılmaz, belirtilerini şöyle anlatıyor: “Ağız içinde, dilde, yanaklarda, yumuşak, sert damakta görülür. Beyaz bir küfle örtülmüş gibi görünen bebeğin dil ve damağındaki lezyon kazınırsa altındaki deri yanmış gibi görünür ve kanayabilir, sızıntılı yüzeysel bir ülser belirir. Tedavi edilmezse ağrılı olabilir; bu durumda bebeklerde emmeye isteksizlik ya da emme ve yutma güçlüğü, huzursuzluk, nadiren hafif ateş gibi belirti ve bulgular görülebilir.”

Prematüre doğan bebeklerde pamukçuğun daha sık görüldüğünü dile getiren Uzm. Dr. Yılmaz, “Vücut direnci normal olan bir bebekte genelde ağız içinde sınırlı kalan bu mantar, vücut direncinde problem olan bebeklerde kana karışabilir. Ağır akciğer enfeksiyonlarına ve daha farklı enfeksiyonlara neden olabilir.” diyor.

Anne sütü, pamukçuğu azaltıyor
Ağzında pamukçuk olan bebeğin anne sütü almasında hiçbir sakınca yok. Emziren annelerin özellikle meme başı temizliğine dikkat etmesi gerekiyor. Yılmaz, gerekçesini şöyle açıklıyor: “Anne sütünün içinde yağ ve koruyucu maddeler olduğundan meme başını temizlemek için anne, kendi sütünü kullanabilir. Her emzirmeden sonra meme başına bir miktar anne sütü sürülmelidir. Annenin göğsünün emzirme öncesi kuru bir petle silinmesi ve günde 1 kez de hafifçe yıkanması yeterlidir. Memeye karbonatlı su, sabun gibi maddeler sürülmemelidir. Bu maddeler sürülürse veya anne göğsü gereğinden daha fazla temizlenirse meme başının etrafındaki koyu renk deriden salgılanan yağlı ve koruyucu doğal maddeler ve faydalı flora mikropları kaybolur ve meme başında çatlaklar ve mantar enfeksiyonları daha kolay oluşur. Meme bakımı için önemli olan, her emzirmeden önce ellerin yıkanmasıdır. Formül mamayla beslenen bebeklerde biberon ve emzik kullanımı pamukçuk oluşma riskini artırır.”

Pamukçuk hastalığı kendiliğinden geçmez, bu nedenle mutlaka tedavi edilmeli. Ağız içindeki beyaz lezyonlar elle temizlenmeye çalışılırsa, ağız içi mukoza bozulup pamukçuk daha da yayılabilir. Başka bir yanlış da karbonatla lezyonları temizlemeye çalışmak. Lezyonlar geçmiş gibi görünür ancak doku bütünlüğü bozulduğundan ve herhangi bir tedavi edici özelliği olmadığından lezyonlar tekrar çıkar ve hastalık daha ağır biçimde gelişir. Hastalığın tedavisinde mantara karşı antimikotikli damlalar 7-10 gün süreyle kullanılır. Annenin göğsünde kızarıklık varsa, anne emzirirken göğsünde ağrıdan şikâyet ediyorsa, onun göğsünde de aynı mantarın yaptığı enfeksiyon var demektir. Bu durumda bebek için kullanılan ilaçlar annenin göğüs ucuna da uygulanabilir. İkisinde de bu mantarın tam yok olduğuna emin olunduğunda tedavi sona erdirilir. Mamayla beslenen bebeklerde biberonların ve emziklerin sterilizasyonuna dikkat edilmelidir.